HAMSİ ( Engraulis encrasicolus)Cok sevilen bir baliktir.Lezzeti ve bütcesine uygunluguyla her evin sofrasini rahatlikla süsüler.Bereketli bir bakliktir.
Karadenizin insan yaşamıyla birleşen balığıdır. Marmara da bulunur. Sürüler halinde yaşar ve 20 cm. ye kadar büyür. Ocak - Mart aylarında beslenmek için sahillere yaklaşır ve bol av verir. Gündüzleri 30 - 40 m. derinlerde, geceleri yüzeye yakınlarda dolaşır. 1 yaşından itibaren olgunluğa erişip. 18 - 20 derece sularda, 25 - 60 m. derinlikte ve az tuzlu sularda üreyip yaklaşık 40 000 yumurta döker. Etinin lezzetli ve çeşitli tüketim yönleriyle ekonomik değeri çok yüksektir. Aşırı avlanması Orkinos, Palamut, Uskumru/Torik sisteminde denge bozulması Hamsiyi de tehlikeli olarak etkilemektedir.
Ekolojik özellikleri Hakkinda
Yüzey sularında sürü hâlinde göç yapan balıklardan olan hamsi engraulidae
ailesindendir. Sıcak ve ılık denizlerin sahil ve açık sularında yaşarlar. Etçil balıklardır.Tüm
Türkiye sularında bulunurlar. Besinlerini planktonik canlılar oluşturur. Bu sebepten dolayı
plankton yoğunluğunun fazla olduğu Karadeniz’de bol miktarda bulunurlar. Kışın 100-150
metre derinliklere inebildikleri gibi yazın su yüzeyinden, 20 metreye kadar değişik
derinliklerde yüzerler. Sular ısınmaya başladığı zaman ilkbahara doğru üreme ve beslenme
için sahillere doğru göç ederler. Hamsilerin ortalama boyları 12 cm'dir. 18-20 cm'e kadar
olanlarına rastlanır. Ömürleri 2-3yıl, en fazla 4 yıldır. Birinci yaşından itibaren cinsel 74
olgunluğa ulaşırlar. Hamsi sürüsünün davranışı beslenme yöntemine göredir. Sürü ileriye
doğru yüzdüğü takdirde öndekiler besini alır, arkadakiler aç kalır. Onun için bir süre sonra
önde- kiler iki yana dönüp sürünün gerisine giderler. Böylece hepsi sırayla beslenir. Bu
yöntemin sonucunda sürü bir "damla" biçimini alır. Planktonlar yoğun olduğu zaman ise
öndekiler yelpaze gibi açılır ve sürü "oval" bir şekil alır. Bu oval şeklin uzun ekseni ilerleme
çizgisiyle dik bir açı teşkil eder. Sürünün yüzdüğü derinlik planktonun hareketine bağlıdır.
Gündüzleri yüzeye çıkıp geceleri aşağıya inebilirler. Yumurtadan henüz çıkmış balık
yavruları ve planktonları yer, bunların dışında avlayabileceği başka yemi yoktur. Buna
karşılık uskumru, torik, kofana, orkinos, mersin balığı, köpekbalığı ve yunuslara; su üstünde
kabardıklarında martı, karabatak gibi deniz kuşlarına yem olurlar. Kendilerine saldıran iri
balığın karşısında sürü hâlinde bir araya toplanıp öbek teşkil eder ve pul bırakıp hücum eden
balığa karşı suda bir perde meydana getirirler. Bu suretle kayıp vermelerine rağmen, sürüyü
bir ölçüde korumuş olurlar.
Biyolojik Özellikler Hakkinda
Füze biçimindeki gövdesi büyük ve parlak pullarla kaplıdır. Bu pullar deriye iyice
intibak etmediği için kolaylıkla dökülür ve başa kadar uzanmaz. Kuyruk yüzgecinin bağlantı
yerinde iki sıra pul bulunur. Vücutları ince uzun ve yanlardan basıktır. Geniş ağızlı olup ağız
açıklığı gözlerin gerisine kadar uzanır. Üst çenesi alt çenesine oranla daha büyüktür.
Çenelerinde çok yumuşak kadife dişler mevcuttur. Belirgin bir yanal çizgi yoktur. Sırt ve
karın noktalarının başlangıç noktaları aynı hizadadır. Sırtı mavi, yeşilimsi ve lacivert renkte
olup yan tarafları gümüşî, karnı beyazdır. Kuyruk yüzgecini ve gövdesini oynatmak suretiyle
süratle hareket edebilir. Hamsi sürü hâlinde dolaşan ürkek bir balıktır, ağzını açarak suda öne
doğru yüzer.
Üremeleri Hakkinda Kisaca Bilgi
Azak Denizi'nden Doğu Karadeniz ve Kafkasya sahillerine ekim ayında inen hamsi
sürüleri kışı sahile yakın, 100-150 metre veya daha derin çukurlarda geçirirler.
Nisan ortasında havaların ısınmaya başlamasıyla beraber yumurta dökmek üzere tekrar Azak
Denizi'ne dönerler. En fazla dört yıl yaşayan hamsilerin Karadeniz'de üremeleri mayıstan
ağustos sonuna, Marmara ve Akdeniz'de ise marttan hazirana kadar sürer. Bir dişi hamsi
ortalama 40-50 bin yumurta döker
Yeni yorum gönder