Baligin hastaliklara karsi faydalari varmi?
balik ve bir cok merak edilen saglik üzerine etkileri hakkinda faydali olabilir mi?
Kordiyovaskosküler hastalarina nasil bir fayda saglar?
Diyetle düzenli balık tüketiminin veya uzun zincirli n-3 PUFA’dan zengin balık yağı
suplementi kullanımının, koroner kalp hastalığı riskini azalttığı ve ani kardiak ölümü önlediği
uzun dönemdir bilinen önemli bir gerçektir.
Balık ve balık yağının kardiovasküler hastalıklara
karşı potansiyel koruyucu etkileri, ilk kez 1940’lı yıllarda İngiliz fizyolog Hugh Sinclair’in
Eskimo diyetlerine atıfta bulunarak, bazı yağ asitlerinin yetersizliğinin kardiovasküler
hastalıklara neden olabileceği hipotezi ile ifade edilmiştir. Bunu izleyen dönemde yapılan
çalışmalar, ilginç bir şekilde, Grönland adasında yaşayan Eskimo’ların diyetle çok yüksek
düzeyde (total kalori alımının % 40’ı) yağ tüketmelerine karşın, kardiovasküler hastalıklardan
ölüm oranın çok düşük olduğunu göstermiştir . “Eskimo parodoksu” olarak da ifade
edilen bu durumun açıklanabilmesi için bir seri epidemiyolojik çalışma planlanmış ve 1970’li
yılların sonlarında Danimarkalı araştırmacılar Bang ve Dyerberg, bu toplumlardaki düşük
kardiovasküler hastalık insidansını, balık ve balık-yiyen memelilerin (fok, balina, mors gibi)
tüketiminin fazla olması ile açıklamışlardır . Eskimo’lar gibi diyetlerinin önemli bir
kısmını balık ve diğer deniz ürünlerinin oluşturduğu Japonlar ve Çinliler üzerinde yapılan
epidemiyolojik çalışmalar da, balık tüketimi ile kardiovasküler hastalık riski arasında güçlü
negatif bir ilişki olduğunu göstermiştir .
Balık ve ürünlerinin kardiovasküler
hastalıklara karşı koruyucu etkilerinin en önemli dayanağı olan epidemiyolojik araştırmalara
son dönemlerde yapılan çalışmalardan da örnekler verilebilir . Bu çalışmalardan Zutphen
çalışmasında ve yirmi yıl devam eden Yedi Ülke çalışmasında benzer şekilde günde en az 30
g balık tüketen erkeklerde, kardiovasküler hastalıklara bağlı ölüm oranının hiç balık
tüketmeyen erkeklere göre % 50 daha az olduğu gösterilmiştir . Otuz yıl devam eden
Chicago Western Electric Çalışmasında ise, günde en az 35 g balık tüketen erkeklerde
öldürücü kardiovasküler hastalık riskinin hiç balık tüketmeyenlerden % 40 daha az olduğu
saptanmıştır . Klinik çalışmalar da kardiovasküler hastalığı olan bireylerin diyetlerine
balık ve balık yağı eklendiğinde total ve kardiovasküler mortalitede azalma olduğunu,
özellikle ani ölümlerin önemli düzeyde azaltıldığı göstermektedir (7,9). Haftada en az 2 kez
(200-400 g) balık tüketen miyokard enfarktüslü hastalarda mortalitenin % 29 oranında
azaldığı gözlenmiştir .
Çeşitli çalışmaların meta-analizinde de, benzer şekilde balık
tüketim sıklığı arttıkça, koroner kalp hastalık riskinin azaldığı; balık tüketiminin her
20 g/gün artışı için koroner kalp hastalık mortalite riskinde % 7 oranında azalma olduğu
saptanmıştır. Balık ve ürünlerinin kardiovasküler hastalıklara karşı koruyucu etkileri ile
11ilgili hipotezleri destekleyen bu çalışmalara karşın, balık tüketimi ile kardiovasküler hastalık
riski arasında önemli bir korelasyon bulamayan çalışmalar da vardır.
Son dönemde yapılan çalışmalar, balık tüketiminin olumlu etkilerinin, kardiovasküler
hastalık riski yüksek olan bireylerde kardiovasküler hastalık riski düşük bireylere göre daha
net gözlenebildiğini işaret etmektedir. Buna göre, kardiovasküler hastalık riski açısından
yüksek risk grubunda olan bireylerin günde 40-60 g balık tüketmeleri, kardiovasküler
hastalıklara bağlı ölüm riskini % 40-60 oranında azaltabilmektedir. Ayrıca yapılan
çalışmalar, balık tüketiminin kardiovasküler hastalıklara karşı etkilerinin gözlenebilmesi için,
bu tüketimin düzenli ve sürekli olması gerekliliğini işaret etmektedir (10). Bunların dışında,
tüketilen balığın türü ve hazırlanma şeklinin de kardiovasküler hastalıklara karşı koruyucu
etkinliğinde önemli olabileceği vurgulanmaktadır
Yeni yorum gönder